عاشورا، انتظار، پویایی

قیام ها و انقلاب ها،جنبش ها و خیزش های کوچک و بزرگ بسیاری در تاریخ پرماجرای تشیع به وقوع پیوسته است که چه از دیدگاه شیعیان و چه از دیدگاه غیر آنان، از قیام عاشورا و اقدام امام حسین (ع) در کربلا نیرو والگو گرفته است .مظلومیت امام حسین (ع) و یاران فداکار او در روز دهم ماه محرم سال شصت و یکم هجری از یک سو و ستم گری و سنگدلی دشمنان آن حضرت در همان روز از سوی دیگر در هماره تاریخ هر شیعه بیدار دلی را به قیام و انقلاب در برابر ستمکاران فراخوانده و می خواند. نوع حادثه عاشورا با هر تحلیل و برداشتی، حرکت ساز و جنبش آفرین بوده و پویایی فرهنگ تشیع را به دنبال داشته است؛ اما انتظار موعود در نگاه سطحی و بدون تعمق به ظاهر از چنین جایگاه حرکت آفرینی برخوردار نیست.
انتظار همچون بسیاری دیگر از مفاهیم موجود در فرهنگ اسلامی به طور عام و فرهنگ تشیع به طور خاص از گاه طرح و پیدایش خود به خوبی تبیین نگردید، از این رو موجب شد تا برخی ساده اندیشان یا برخی بدخواهان از آن برداشتی فاصله دار با آنچه روایات معصومان (ع) گویای آن بود،داتشه باشند؛ برداشتی که پویایی فرهنگ تشیع را به هیچوجه در پی نداشته است و ندارد و برعکس، ایستایی آن را به دنبال می آورد.
اما آیا به واقع چنین است ؟ آیا انتظار موعود تأثیر متفاوتی با پدیده ای همچون حادثه کربلا و قیام عاشورا را در فرهنگ تشیع داشته و دارد؟ آیا به جای پویایی این فرهنگ سبب رکود و توقف آن می شود؟ نگاهی حتی نه چندان عمیق به میراث بر جای مانده از بنیان گذاران تشیعه راستین که امامان حق گو، الهام گیر با واسطه یا بی واسطه از مخزن علم و اسرار الهی هستند، ما را با پاسخ منفی پرسش های یاده شده مواجه می کند.
اندکی درنگ و تأمل بیشتر لازم است تا حقیقت را روشن سازد و نقش مثبت و سازنده انتظار موعود در پویایی فرهنگ تشیعه را نشان دهد. شاید توجه به نکاتی که در پی می آید دراین جهت سودمند و اثر گذار باشد.